Begroting afgetikt achter gesloten deuren: ambities belangrijker dan basis op orde

De poging van GemeenteBelangen om in de begroting 2020 óók te bezuinigen op de nieuwe ambities van het college, is door de vier coalitiepartijen geblokkeerd. Ons werk van de afgelopen weken om samen met álle partijen op zoek te gaan naar alternatieven, is op het laatste moment door de coalitiepartijen onderuit gehaald. Achterkamertjes Een aantal ideeën (zoals alternatief voor OZB verhoging) zijn door GroenLinks, VVD, D66 en PvdA overgenomen en verwerkt in een groot amendement van alleen deze coalitiepartijen. Één dag voor de raadsvergadering werd dit achter gesloten deuren besproken met ‘hun’ wethouders. De oppositie partijen zijn buitenspel gezet op oncollegiale wijze. Deze coalitie kiest er blijkbaar voor om tóch weer oude politiek in het achterkamertje te bedrijven. Samen met vier wethouders die boven de partijen horen te staan en van de héle raad horen te zijn.

GB fractievoorzitter Danielle van Bentum: “Hoe kan dit college en deze coalitie nu nog met droge ogen de inwoners beloven te luisteren naar hun voorstellen en ideeën? Hoe kan dat als je zelfs je eigen gekozen collega’s niet meeneemt? We zitten hier allemaal voor hetzelfde belang: voor alle inwoners. Blijkbaar wordt daar door deze vier partijen anders over gedacht.”

  In de raadsvergadering van 6 november werd het nog ongeloofwaardiger toen D66 en GroenLinks aangaven zich van geen kwaad bewust te zijn. Halfbakken besluit bieb De rode draad in de voorstellen  van GemeenteBelangen is om de stijgende (!) budgetten van nieuwe ambities flink te temperen. Om daarmee de bezuinigingen op  bibliotheek en zwembad te verzachten en extra geld in te zetten voor mantelzorgers.  Op die manier was bijvoorbeeld  de volwaardige bieb in het centrum van Renkum veilig gesteld; een consequent GB standpunt. Graag hadden we daarmee de onzekerheid voor de bibliotheek en inwoners weggenomen. De coalitie heeft echter gekozen voor eigen ambities en schuift een helder besluit over behoud van de bibliotheek wederom voor zich uit. Debat op voorhand platgeslagen In de begrotingscommissie heeft GB al aangegeven voor een ander scenario te kiezen: hou de basis op orde en parkeer ambities tot er wél geld voor is. Met het door GroenLinks, D66, VVD en PvdA afgetikte amendement was er in de raad nauwelijks ruimte om de begroting écht een andere kant op te krijgen. Een door GB mede ingediende amendement heeft het zwembad in Oosterbeek iets meer lucht gegeven. Meer zat er niet in om de begroting realistischer te maken. Onze fractie heeft tégen de Begroting 2020 gestemd.  

---

Betoog GemeenteBelangen 6 november 2019

“Als de basis niet op orde is, vinden  wij het onverstandig en zelfs onverantwoord om tegen beter weten in nieuwe dure ambities na te streven.”

“Dit college zit heel ver naast de beleving die in de dorpen heerst. De bezuinigingsvoorstellen vallen rauw op het dak en getuigen van weinig realiteitszin. Er worden tonnen besparing ingeboekt zonder aan te geven HOE ze worden behaald.”

Voorzitter, dit zijn twee citaten van GemeenteBelangen van een jaar geleden. Er lijkt weinig veranderd te zijn, behalve dat een jaar later duidelijk is HOE dit college de besparingen én hun eigen ambities wil halen: over de rug van de inwoners.

Met een bezuinigingstaakstelling die er niet om liegt staan we hier. Maatregelen zijn noodzakelijk, dat is voor iedere partij wel duidelijk. Maar hoe je dat invult, daar kun je van mening over verschillen. Maar dat het geen fijne boodschap is voor onze inwoner zijn we het allen over eens. Dat je anders kijkt naar je eigen organisatie of dat je op de rem trapt ten aanzien van sommige investeringen snappen we allemaal. Maar wat het college nu voorstelt is: meer betalen voor minder voorzieningen én onomkeerbare beslissingen voor onze inwoners en de leefbaarheid van onze dorpen. En daar kunnen wij als GB niet achter staan. Het laatste half jaar presenteert dit college zich als slachtoffer van de Haagse politiek; het grote broertje is de schuld van alles zo horen we tijdens raadsvergaderingen en lezen we op Twitter. En ja, natuurlijk komt er minder en te weinig geld uit Den Haag voor de jeugdzorg waar wij in de gemeente veel last van hebben.

Maar laten we ophouden met doen alsof iedere financiële tegenvaller onverwachts komt en alleen de schuld is van de Haagse politiek. Aanpakken en kijken naar onszelf, dat is wat we moeten doen.

GB heeft de afgelopen drie weken hard gewerkt om te zoeken naar mogelijkheden. Mogelijkheden om de pijn voor onze inwoners te verzachten. Besparingen vinden die lucht kunnen geven op andere vlakken. Denk aan onze motie Herijking subsidies. Hiermee willen we alle structurele subsidies en gemeentelijke uitgave goed onder de loep nemen. En niet alleen op papier, wat het college tot nu toe gedaan heeft. Nee, praten met deze organisaties en instellingen; we willen toch zo graag zichtbaar zijn? Kijk samen of de hoogte van de subsidie nog wel reëel is. En laat de organisatie weer waarderen dat er überhaupt geld komt vanuit de gemeente! Nu wordt het soms klakkeloos van het ene jaar naar het andere jaar doorgezet. Dat kan volgens GB nu niet meer. College maak een plan, praat met deze organisaties en bespreek de uitkomsten met de perspectiefnota van 2020. Wij zijn overtuigd dat we hier niet alleen geld vinden, maar ook dat er betere prestatieafspraken gemaakt kunnen worden. Net zoals onze motie snippergroen. Wat krijgen we te horen van onze wethouder? Did that, done it. Met andere woorden: we hebben het al een keer geprobeerd en het koste tijd en leverde in verhouding te weinig op. Ja en waarom? Omdat ook hierbij niet de actieve houding is gezocht. Ach we zetten het op onze website en een keer in de krant en we kijken wel wie er reageert. Dat is toch niet meer van nu.

Actieve houding hierin vragen we. We hebben al een groot deel inzichtelijk, benader de inwoner actief hiermee. Kom uit de stoel en laat je zien en horen. We willen toch zo graag zichtbaar zijn?

In de begroting worden, bijvoorbeeld met betrekking tot het Sociaal Domein, maatregelen aangekondigd die de meest kwetsbare inwoners van de gemeente treffen. 5 jaar na de transitie van de zorg naar de gemeente blijkt het nodig te zijn het sociaal team te ‘professionaliseren’. Dat roept de vraag op wat er ontbreekt aan de huidige professionaliteit van het Sociaal team. Is het verloop binnen het team dermate groot dat er steeds nieuwe mensen ingewerkt moeten worden? Vertrekken wijkcoaches omdat zij het werk niet aan kunnen en/of onvoldoende middelen tot hun beschikking hebben? Maatwerk in de Jeugdzorg, WMO en participatiewet is vanaf het begin de bedoeling geweest. Nu is de opdracht om ‘kritischer te gaan indiceren’. Wat is er de afgelopen jaren ‘fout’ gegaan? Wijkcoaches met kennis van zaken indiceren op maat, niet te hoog, niet laag, maar wat nodig is. Een andere maatregel is dat inwoners die een indicatie hebben, geen bericht meer krijgen als deze afloopt. Mensen die zorg nodig hebben moeten hier zelf de verantwoordelijkheid voor gaan dragen.

Het gevaar bestaat echter dat deze kwetsbare groep inwoners, die soms moeite heeft met regie houden in hun leven, niet aan een verlenging zal denken. De begeleiding houdt op en later klopt men weer aan met nog veel meer problemen. Dat kost geld en leed!

Op tijd evalueren, kritisch kijken naar wat iemand nodig heeft en zo mogelijk afschalen of indien nodig opschalen van begeleiding, dat is indiceren op maat. Let wel: voor kwetsbare inwoners die begeleiding nodig hebben is een goed functionerend sociaal team een voorwaarde om volwaardig deel te kunnen nemen aan alles wat onze gemeente te bieden heeft! Als laatste nog de PGB tarieven. De gemeente is voornemens de tarieven voor professionele aanbieders te verlagen naar 80% van het natura tarief. Dit kan problemen opleveren voor inwoners die gebruik maken van een PGB en een professionele zorgverlener in huren. Het zou kunnen betekenen dat 80% van Zorg in Natura niet toereikend is . Een andere bezuiniging die ingeboekt staat voor de bibliotheek (er is al veel over gesproken) heeft als resultaat dat de directie van de bibliotheek aangeeft dat de huidige bieb niet meer mogelijk is in het centrum van Renkum en mogelijk zelfs geheel of gedeeltelijk verdwijnt uit het dorp. Naast dat er veel te zeggen valt over het nut van een bibliotheek op het gebied van taal en persoonlijke ontwikkeling van jongeren, ouderen en laaggeletterden, zorgt het óók voor sociale cohesie omdat mensen elkaar opzoeken in de bieb en elkaar helpen met veel voorkomende zaken. Bovendien is voor veel inwoners de bibliotheek in het centrum van Renkum een vast onderdeel van hun winkelbezoek aan dit centrum.

Dit alles is precies de reden dat GB al jarenlang, consequent knokt voor een volwaardige bieb in het centrum. Voor ons dus onbespreekbaar om de bibliotheek weg te halen uit het centrum van Renkum.

Dit zijn zaken die zich niet laten uitdrukken in geld maar wél een enorme waarde hebben voor onze inwoners, winkeliers en aantrekkelijkheid van het dorp. Het is misschien, samen met de bedachte bezuinigingen op het zwembad Oosterbeek en informatiecentrum Renkums Beekdal, wel het meest aansprekende voorbeeld van de ondoordachte ontmanteling van voorzieningen in onze gemeente. En is dat echt nodig?

Of hadden we ook voor andere bezuinigingen of matigen van ambities kunnen kiezen? Volgens GemeenteBelangen had dat gekund en zelfs gemoeten.

Neem de toeristenbelasting. Die stijgt in deze begroting niet of nauwelijks. Is het zo vreemd om de toeristen die overnachten in onze dorpen iets meer te vragen? We doen het wel aan onze inwoners? Wij vragen een verhoging aan met ons amendement Toeristenbelasting wat resulteert in een bedrag van minstens 88.000 euro. Nog even terugkomend op de ambities van het college: In plaats van te bezuinigen worden in de begroting juist hogere budgetten ten opzichte van 2019 voorgesteld voor een aantal onderwerpen! Even opsommen:

• Het budget voor Landschap, natuur en landgoederen wordt met 25% verhoogd,
• Milieu en duurzaamheid is de verhoging 15%.
• Budget Dierenwelzijn verdubbelt,
• Toerisme en recreatie krijgt er 10% bij,
• Kunst, cultuur en cultuurhistorie maar liefst 25% erbij.

GB denkt dat als we hier deze ambities temperen, we ons gemeenschapsgeld beter kunnen verdelen. En dienen wij als GB het amendement Budgetten in. Waarmee opnieuw 88.000 euro minder wordt uitgegeven en aan bijvoorbeeld de bieb en het zwembad besteed kan worden. Ten slotte noemen we nogmaals de gemeentelijke uitgaven voor de Horsa Glider tijdens de Airborne herdenkingen. We hebben herhaaldelijk gevraagd om inzage in de gemaakte kosten. Deze zijn er nog niet.

Het feit dat nu nog steeds niet duidelijke kan worden gemaakt welke kosten er mee zijn gemoeid, laat zien dat het college in deze krappe tijden toch een blanco cheque heeft geschreven.

Let wel: een prachtig initiatief maar in deze tijden en de last die we nu leggen bij onze inwoners, hadden we dan toch niet andere keuzes moeten maken? Voor al onze inwoners is deze begroting op financieel gebied overigens zeer pijnlijk. Voor de tweede achtereenvolgende keer wordt de OZB belasting maximaal verhoogd en geïndexeerd. Ook de riool- en afvalheffingen en hondenbelasting gaan omhoog wat uiteindelijk resulteert in een flinke verhoging van de kosten voor ieder huishouden in de gemeente Renkum. Voor een gezin met 4 inwoners en een eigen woning neemt de belastingdruk komend jaar met 9,5% toe. Datzelfde gezin dat een woning huurt gaat de belastingdruk zelfs met 10,5% toenemen. Wat de inwoner daar voor terug ziet? Verschraling van zorg vanuit het Sociaal Domein. Het verdwijnen van een volwaardige bibliotheek in centrum Renkum. Het verdwijnen van het zwembad in Oosterbeek. Kortom: een verdere verschraling van voorzieningen in onze dorpen.

GemeenteBelangen had liever gezien dat deze begroting evenwichtiger was geweest en dat er andere keuzes waren gemaakt. In ieder geval dat de ambities van het college waren getemperd en er echt gewerkt was aan “de basis op orde”.

Daarom dienen wij vanavond een aantal amendementen/moties in om de begroting te herzien en bepaalde keuzes ongedaan te maken. De amendementen Toeristenbelasting en Budgetten zijn al genoemd [beide niet aangenomen]. Aan de moties Herijking subsidies [aangenomen] en Snippergroen [niet aangenomen] voegen we nog de motie Leges [aangenomen] toe. Graag horen we een reactie van het college en vervolgens van andere fracties hoe ze aankijken tegen onze voorstellen.